In 6 stappen naar een AI-geletterd finance team

AI is geen toekomstmuziek meer, maar dagelijkse realiteit in de financiële sector. Sinds februari 2025 is AI-geletterdheid verplicht voor iedereen die professioneel met AI werkt. Organisaties die AI ontwikkelen of inzetten, moeten aantonen dat hun medewerkers AI verantwoord én effectief kunnen gebruiken.

Maar wat houdt dat precies in voor finance professionals? En hoe bereid je jezelf en je organisatie voor? AI-consultant Paul Bessems, initiatiefnemer van de virtuele masterclass AI-geletterdheid voor finance professionals, deelt in dit drieluik over AI-geletterdheid zijn visie op datacultuur, strategisch gebruik van AI en de praktische stappen die je vandaag al kunt zetten.

In deze driedelige serie lees je:
1. ‘Waarom elke finance professional nú moet investeren in AI-geletterdheid’
2. ‘In 6 stappen naar een AI-geletterd finance team’
3. ‘Van ethiek tot impact: zo pas je AI verantwoord toe’

In aflevering twee deelt Bessems zes concrete stappen om AI-geletterdheid effectief in je finance team te implementeren.

“AI-geletterdheid is een reis, geen bestemming. Het zal de komende jaren een continu proces zijn van ontdekken, leren, innoveren en evalueren.”
– Paul Bessems, CEO Weconet Technologies, AI-consultant en internationaal spreker

Zo bouw je AI-geletterdheid in je organisatie
Bessems pleit voor een gestructureerde aanpak binnen finance-afdelingen om medewerkers op te leiden in het verantwoord gebruik van AI. Hoewel de AI-Act niet specifiek voorschrijft hoe AI-geletterdheid bereikt moet worden, adviseert hij organisaties om de volgende concrete stappen voor te bereiden en te implementeren. Zo voldoe je aan de verplichtingen van de AI Act en draag je ook bij aan een verantwoorde en effectieve inzet van AI.

Stap 1. Analyse van je AI-positie:
Onderzoek de ontwikkelingen, sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen voor de organisatie op het gebied van AI op basis van de dubbele materialiteit (inside out en outside in met betrekking tot informatie die een redelijk persoon relevant zou vinden).

Stap 2. Ontwikkel een AI-visie, ambitie, strategie en beleid:
Integreer AI-geletterdheid in het algemene AI-, HR- en inkoopbeleid van de organisatie, met richtlijnen over het al dan niet gebruik van tools en procedures voor updates.

Stap 3. Categoriebepaling:
Onderzoek en bepaal met welke categorie AI je organisatie te maken heeft (risico: minimaal of geen (groen), beperkt (geel), hoog (oranje) of onacceptabel (rood)).

Stap 4. Niveaubepaling:
Evalueer het huidige kennis- en ervaringsniveau van medewerkers en contractanten met betrekking tot ontwerp, ontwikkeling, ver- en inkoop en gebruik AI.

Stap 5. Cursus en opleiding:
Bied webinars, cursussen en bijeenkomsten aan die zijn afgestemd op de verschillende functies en verantwoordelijkheden binnen en buiten de organisatie.

Stap 6. Specifieke bijeenkomsten:
Zorg voor gerichte opleidingen voor de AI-toepassingen die binnen de organisatie worden gebruikt.

Met het resultaat van deze bijeenkomsten stelt Bessems dat je als organisatie:

1. Weet wat AI-geletterdheid is, waarom het belangrijk is en wat het kan betekenen;
2. Een AI-risicoprofiel kunt maken;
3. Antwoorden kunt geven op vragen over nut en noodzaak, risico’s en kansen van AI voor organisatie, klanten en netwerk;
4. Weet wat het verschil is tussen tools en toepassingen, eigen gebruik en gebruik voor derden;
5. Weet wanneer (generatieve) AI betrouwbaar is en wanneer niet;
6. Weet wat de issues zijn die spelen zoals datakwaliteit en datatoegankelijkheid (in de keten), energieverbruik, technologische ontwikkeling, bevooroordeelde algoritmes, juridische beperkingen, ethische kwesties, privacy issues, informed consent met betrekking tot gebruik content, vendor lock-in en macht van big tech.

Voor organisaties die hierna een ‘advanced’ bijeenkomst willen volgen, adviseert hij dat je:

1. Een begin kunt maken met het opzetten van een intern programma voor AI-geletterdheid;
2. Een toekomstradar ontwikkelt om op het juiste moment de juiste beslissing te kunnen nemen met betrekking tot AI;
3. Een beter inzicht hebt in de ontwikkelingen/uitdagingen van AI en wat de impact en onzekerheden hiervan zijn op visie, strategie en planning;
4. Samen met klanten, leveranciers en netwerk via bijvoorbeeld een Community of Practice een betrouwbare en veilige AI kunt innoveren.

“AI-geletterdheid is een reis, geen bestemming,” aldus Bessems. “AI-geletterdheid zal de komende jaren een continu proces zijn van ontdekken, leren, innoveren en evalueren. Dit betekent dat een ‘AI-literacy plan’ eerder een programma wordt van verschillende stappen op korte termijn (compliant zijn) en lange termijn (future proof worden).

Hierbij is het verstandig een functie verantwoordelijk te maken voor het volgen van de ontwikkelingen en het bevorderen van continu leren. Hierbij spelen ‘algoprudentie’ en het gebruik van een algoprudentie-database een belangrijke rol. Dit betekent dat je als organisatie en verantwoordelijke professional concrete op casusgebaseerde en gedecentraliseerde oordeelsvorming moet toepassen met betrekking tot de verantwoorde inzet van algoritmes. Hierbij volstaat ‘one size fits all’ niet, hooguit op hoofdlijnen.”

Van boeken naar bots: hoe Paul Bessems AI zelf inzet
Voor Bessems is AI niet alleen een professioneel thema – het speelt ook een grote rol in zijn dagelijkse praktijk als auteur, kennisdeler en AI-ontwikkelaar. “Ik heb als (co-)auteur een vijftiental boeken geschreven. Vooral om het Weconomics gedachtegoed en handelingsperspectief over te dragen. Omdat het werk zo omvangrijk is, met naar schatting ruim 4.000 pagina’s direct en 40.000 indirect, gaat niemand dat natuurlijk lezen en krijg ik nog steeds heel veel individuele en vaak dezelfde vragen.”

Om die reden werkt hij met zijn team aan een innovatieve toepassing. “We zijn nu generatieve AI aan het ontwikkelen om deze boeken, ons kenniscentrum en eigen wiki te trainen om zo veel mogelijk zelfstandig antwoorden op vragen te kunnen geven. Ook kun je bijvoorbeeld de boeken ‘beluisteren’ via een door AI-gegenereerde podcast waarbij twee mensen in gesprek gaan over bijvoorbeeld een bepaald boek.”

Live leren van Paul Bessems? Ontdek hoe je als finance professional AI verantwoord inzet, risico’s herkent en voldoet aan de AI Act. Volg zijn virtuele masterclass AI-geletterdheid voor finance professionals (19 en 26 juni) of meld je aan voor zijn online workshop tijdens de Virtuele PE-Marathon AI in Finance (2 t/m 13 juni).

Over Paul Bessems:

Paul Bessems is internationaal spreker, AI-consultant en auteur van meerdere managementboeken. Hij heeft ruim 25 jaar ervaring met het ontwikkelen van organisatievormen die beter aansluiten op nieuwe organisatietechnologieën zoals blockchain. Daarnaast is Paul CEO van Weconet Technologies BV. Dit bedrijf houdt zich bezig met de aanleg van een algemene datanutsvoorziening en vertaalt nieuwe technologie naar concrete toepassingen. Ontdek zijn expertise en cursussen.